Ζητήματα συμβατότητας των capital controls με την ευρωπαϊκή νομοθεσία

Στον ενιαίο ενωσιακό χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης μέγιστο ζήτημα γεννά η επιβολή ελέγχου στην κίνηση κεφαλαίων. Με άλλα λόγια, η διατήρηση των λεπτών ισορροπιών ανάμεσα στον σεβασμό στην ευρωπαϊκή νομοθεσία και τη διαχείριση της οικονομικής αστάθειας της ελληνικής οικονομίας αποτέλεσαν μία πρόκληση τόσο για την Ελληνική Κυβέρνηση όσο και για τους Ευρωπαϊκούς θεσμούς.

            Υπό το πρίσμα των ραγδαίων εξελίξεων στην ελληνική και κατ’ επέκταση και στην ενωσιακή έννομη τάξη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απεφάνθη υπέρ της επιβολής capital controls στην Ελλάδα, ήτοι υπέρ της επιβολής περιορισμών στην ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων. Μάλιστα, τη θέση της αυτή στήριξε επισημαίνοντας ότι η Ελλάδα παραβιάζει βέβαια την ευρωπαϊκή νομοθεσία σχετικά με την ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων, ήτοι σχετικά με μία από τις βασικές ενωσιακές αρχές, αλλά η παραβίαση αυτή γίνεται χάριν της προστασίας των τραπεζών της. Έτσι, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκρινε ότι ένα τέτοιο μέτρο δικαιολογείται λόγω προστασίας του χρηματοπιστωτικού και τραπεζικού συστήματος.

            Φυσικά, η διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας αποτέλεσε μία πρόκληση κύρια και επιτακτική για τη χώρα ενώ τα επιβαλλόμενα περιοριστικά μέτρα κρίθηκαν όχι μόνο απαραίτητα αλλά και ανάλογα σε σχέση με τα διακυβευόμενα αγαθά υπό τις ισχύουσες συγκυρίες.

Εντούτοις, εύλογα ανακύπτει το ερώτημα εάν η υπόστασή μας ως πολίτες της Ένωσης καταρρίπτεται μπροστά σε μία οικονομική ανακατάταξη. Πιο συγκεκριμένα, αξίζει να αναρωτηθούμε εάν μία οικονομική αναδιάρθρωση εντός ενός τμήματος του ενιαίου ενωσιακού χώρου καθίσταται πράγματι τόσο θεμελιώδης έτσι ώστε να δικαιολογεί την αφαίρεση των δικαιωμάτων μας ως πολιτών της ενιαίας Ευρώπης. Σαφώς, υπό τις παρούσες συνθήκες πρόκειται ουσιαστικά για ένα ερώτημα με πλείστους δικαιικούς άξονες και ποικίλες αξιολογικές κρίσεις. Ως εκ τούτου, οι πολιτικοοικονομικές εξελίξεις θα φωτίσουν πολλές πτυχές του ως άνω ερωτήματος και θα αναδείξουν εάν πράγματι η ευρωπαϊκή ιθαγένεια δύναται να αντιταχθεί έναντι των πολλών επιμέρους ιθαγενειών έτσι ώστε να καταστεί μια ιδιότητα με βάθος και ουσία και όχι για ένα επιφανειακό και ευάλωτο χαρακτηριστικό.